Beşkayalar Tabiat Parkı
Başiskele'nin en önemli doğal değerini Samanlı Dağları'nın kalbinde yer alan Beşkayalar Tabiat Parkı oluşturmaktadır. Birinci derece doğal sit alanı olan Beşkayalar Tabiat Parkı, Servetiye Cami ve Servetiye Karşı köyleri arasında kalan Kirazdere ile Sıcakdere ve Soğukdere'nin kollarından oluşan vadi içerisinde yer almaktadır.
İsmini içindeki derelerin birleşme noktasında yer alan beş adet yüksek kayalıktan alan Beşkayalar Tabiat Parkı; içinde bulundurduğu bitki örtüsü, yaban hayatı, vahşi yapısı, akarsuları ile doğaseverlerin ve doğa sporcularının gözdesi durumundadır. Sıcakdere, Soğukdere ve Kirazdere Beşkayalar Kanyonu içinde yer alır ve içinde barındırdığı yaban hayatı doğaseverlerin ilgisini çekmektedir.
Yörede noel gülü, siklamen, kardelen, menekşe, çuha çiçeği, çiğdem, öküzgözü, çançiçeği, sütleğen, kantaron gibi çiçek türleri yer alırken; karaçam, porsuk, köknar, kayın, meşe, gürgen, akçaağaç, karaağaç, ıhlamur, kestane, dişbudak, kavak, çınar, kızılağaç, karayemiş ve orman gülü gibi bitki türleri de bulunmaktadır.
Beşkayalar, Kocaeli'nin Kelebekler Vadisi konumunda bulunurken kurt, ayı, çakal, tilki, domuz, tavşan ve sincap gibi yaban hayatının önemli üyeleri de çok zengin bir potansiyel oluşturmaktadır.
Oldukça geniş bir alana sahip olan Beşkayalar Tabiat Parkı'nda hem profesyonel hem de amatör yürüyüş meraklıları için irili ufaklı, doğası zengin ve keyifli pek çok yürüyüş parkuru bulunmaktadır. Bu yürüyüş parkurlarından Aytepe, Menekşe Yaylası ve Cirbin Ali Mağarasına ulaşılabilmektedir. Yürüyüş parkurlarının rehber eşliğinde gezilmesi tavsiye edilir.
Beşkayalar Tabiat Parkı'nda, doğa yürüyüşleri kadar yaygın olmamakla beraber, Serindere Vadisi'ndeki dik kayalık yamaçlarda zaman zaman kaya tırmanışları da yapılmaktadır. Beşkayalar'da görülen Rasimin Kaya, Hasbahçe Kayaları ve Menekşe Yaylası kaya tırmanışı için uygun, keşfedilmemiş ve bakir alanlardır.
Yörede görülmeye değer ve ilginç yerlerin arasında, Aytepe'nin batısı ve Üzmezler Dağı'nın tepesinde bulunan üç adet meteor çukuru ve 200 yıllık anıt ağaçlar gelmektedir. Bu çukurlar, tahmini 1900'lü yıllarda bu tepeye göktaşlarının düşmesi sonucu oluşmuştur. Göktaşları düştüğünde bu tepede büyük bir yangının çıktığı, yangında çevre ormanlarının yandığı ve tek tük ağacın kaldığı belirtilmektedir. Bu nedenle Aytepe bölgesinde çok eski ağaçların görülmesine rağmen, burada 70-80 yaşın üstünde ağaç nadir olarak görülür. Görülenler ise yanmayıp kalan çok eski anıt ağaçlardır.
İn Önü Yaylası
Bir kısmı Kocaeli ili Başiskele ilçesi sınırları içerisinde yer alan İn Önü Yaylası 1050 metre rakımlı olup çam, köknar ve meşe ağaçlarının arasında uzanıp giden bölgedeki en güzel yaylalardan biridir. Adını yaylanın sol tarafında (batı yönünde) bulunan mağaradan alan İn Önü Yaylası; uzun ve geniş çayırları, etrafını çevreleyen ormanları ve temiz su kaynakları ile bölgenin ideal kamp alanları arasında yer almaktadır.
Etrafında irili ufaklı mağaralar ve yürüyüş için patikaların mevcut olduğu yayla, hem mükemmel bir kamp alanı, hem de doğa tutkunlarının vazgeçilmez noktalarından biridir. Yaklaşık 500 metre genişliğinde ve 1,5 kilometre uzunluğundaki yaylada dağınık vaziyette az sayıda yapılaşma da mevcuttur. Yayla kampı yapmak isteyenler için güzel bir alternatif olan İn Önü Yaylası şehrin stresi ve sıkıntısından bunalan insanlar için adeta bir kaçış noktasıdır. Ayrıca ailelerin piknik yapması için de güzel bir ortam sunan yaylada; trekking aktiviteleri ile orman içerisinde günübirlik yürüyüşler yaparak doğayı keşfedebilir, eşsiz doğa manzaralarını fotoğraflayabilir, eğlence i ve hoşça vakit geçirebilirsiniz. Taptaze havası, tertemiz ve buz gibi soğuk suları, yazın en sıcak günlerinde bile ferahlık veren serinliği, büyüleyici güzellikteki manzaraları ile İn Önü Yaylası ziyaretçilerine harika deneyimler sunmaktadır. İn Önü Yaylası, esas itibariyle Pamukova, kısmen Tepecik ve Serindere sınırlarında kalır. Yaylaya, Serindere'den ve Tepecik'ten orman yolu ile ulaşılabilir. İstanbul'a 140 km, İzmit'e 35 km, Başiskele'ye 20 km ve Pamukova'ya ise 17 kilometrelik mesafede yer alan yaylanın koordinatları ise 40 34' 30" N / 30 00'48" E şeklindedir.
Menekşe Yaylası
Kocaeli ili Başiskele ilçesi sınırları içerisinde yer alan Menekşe Yaylası kayın, gürgen ve çam ağaçları içerisinde ve nefis manzaralar eşliğinde doğal bir terapi alanıdır. Flora açısından zengin olan yaylada zengin ağaç türlerinin yanı sıra dağ kekiği, dağ çileği ve kantaron bitkileri görülmektedir. 1050 metre rakımda bulunan yayla, ismini çevrede çokça bulunan dağ menekşelerinden almıştır.
Menekşe Yaylası'nın 100 metre güneyinde Papaz Çayırı, kuzeyinde ise 1073 metre yüksekliğindeki Bayraktepe bulunur. Yaylada, eski bir kiliseye ait kalıntılarda mevcuttur.
Menekşe Yaylası; sahip olduğu doğal fizyocoğrafik yapısı, bitki örtüsü, yaban hayatı özellikleri ve manzara güzellikleri ile açık hava rekreasyonu yönünden kaynak ve manzara bütünlüğü sağlayacak özelliklere sahiptir. Yeşilin hâkim olduğu doğasıyla görenlerin beğenisini kazanan yayla, şehir kalabalığından uzaklaşıp doğa ile iç içe vakit geçirmek, tertemiz bir nefes almak, doğaya doymak için harika bir alternatif niteliğindedir. Büyüleyici güzellikteki yayla, ziyaretçilerine farklı manzaralar ve deneyimler sunmaktadır.
Menekşe Yaylası, özellikle doğa sporları için de oldukça elverişlidir. Öyle ki, doğa severler tarafından sürekli ziyaret edilen yaylada trekking yapabilir, harika fotoğraflar çekebilir, bisikletle çevreyi keşfedebilirsiniz.
Menekşe Yaylası'ndan, Kırıntı ve Elmalı köyleri üzerinden İznik ve Bursa'ya gitmek mümkündür. İstanbul'a 135 km, İznik'e 34 km, İzmit'e 30 km ve Başiskele'ye 25 km mesafede yer alan doğa harikası yaylanın koordinatları ise; 40° 35' 57.43" N / 29° 53' 54.68" E şeklindedir.
Aytepe Yaylası
Rakımı 900 metre olan Aytepe Yaylası, zengin tabiatı ile ziyaretçilerin gözde mekânlarından biridir. Bölgede araştırma yapanların verdiği bilgilere göre, Aytepe'nin batısındaki tepelerde üç adet meteor çukuru ve 200 yıllık anıt ağaçlar vardır. Bu çukurlar tahmini 1900'lü yıllarda; bu tepeye göktaşlarının düşmesi sonucu oluşmuştur. Çevrede demir filizi şeklinde göktaşlarının mevcudiyeti, konunun bir delilidir. Göktaşları düştüğünde, bu tepelerde büyük bir yangın çıkmış ve çevre ormanları yanmış, tek tük ağaç kalmıştır. Bu sebeple Aytepe'de çok eski ağaçlar görülmesine rağmen, Aytepe Yaylası’nda 70-80 yaşının üstünde ağaç nadir görülür. Görülenler de yanmayıp kalan, çok eski anıt ağaçlardır.
Aytepe Yaylası'nın yakınlarında Soğukpınar Veysel Candan ve Cirbin Ali mağaraları bulunur. Bölgenin su ihtiyacını karşılayan iki kaynak buradaki mağaralardan çıkar. Aytepe Yaylası, diğer yaylalara oranla daha küçük bir alana sahiptir. Yaylanın üst kısmında Devlet Orman sınırı mevcuttur.
Yayla, bünyesinde çok sayıda yürüyüş güzergâhını barındırır. Gelen ziyaretçilere hizmet veren birçok tesis vardır. Aytepe bölgesi, çadır kampı ve piknik için çok uygun alanları barındırmaktadır.
Aytepe Yaylası İzmit'e 30 km, Başiskele'ye 22 km uzaklıktadır.
Ercuva Yaylası
Rakımı 1200 metre olan Ercuva Yaylası, geniş büyük çam ormanları içinde, çadırlı kamp yapmaya uygun bir yayladır. Yayla güzergâhında bulunan Hüseyinköy üzerinden Pamukova ilçesine geçilebilir.
Yaylaya iki ayrı güzergâh üzerinden gidilebilir. Aytepe üzerinden orman yoluyla ya da Tepecik Köyü üzerinden orman yolu kullanılarak yaylaya ulaşılabilir. Arazi engebeli olduğu için yüksek araçlar tercih edilebilir. Yaylaya ulaşım kış mevsiminde oldukça zordur. Ayrıca bu yaylada her yıl offroad yarışları da düzenlenmektedir.
Kayaüstü Yaylası
Kayaüstü Yaylası, yaylaya adını veren yüksek kayalıklardan görülebilen muhteşem bir manzaraya sahiptir. İn Önü Yaylası ile aynı güzergâhta bulunan yayla, yerleşim birimlerine daha yakın olup ulaşımı daha kolaydır.
Yuvacık Barajı'nın bitiminden sonra 17 kilometrelik mesafede olan yaylada yürüyüş parkurları bulunmaktadır. Çadır kampı yapmak isteyenler için ideal bir coğrafyaya sahiptir. İçinde ilkbahar ve yaz aylarını burada geçirmek isteyenler tarafından kurulmuş az sayıda yayla evi bulunmasına rağmen turistik tesis yoktur.
Subatum Yaylası
Menekşe Yaylası'na 2 kilometre uzaklıkta bulunan Subatum Yaylası, özellikle kamping için ideal bir coğrafyaya sahiptir. Bölgede bulunan birkaç ev dışında yerleşim yoktur. Yaylada dağ çileği ve mantara bolca rastlanmaktadır. Yaylaya; Menekşe Yaylası, Yuvacık Barajı üzerindeki Servetiye Cami Mahallesi ya da eski Bahçecik beldesi üzerindeki Servetiye Karşı Mahallesi'ndeki orman yolu üzerinden ulaşılabilir. Subatum Yaylası Başiskele'ye 27 kilometre uzaklıktadır.
Sıcakdere Kanyonu
Sıcakdere Kanyonu, eski Bahçecik beldesinden başlar ve Yuvacık Barajı üzerindeki tarihi kemerde son bulur. Kanyonun su kaynağı Bursa il sınırları içerisinde çıkmaktadır. Kanyon içerisinde şelaleler ve gizli göller bulunmaktadır. Sıcakdere Kanyonu kayalık alanlardan oluşmaktadır. Kanyondaki kayalar inişli çıkışlı olup, yüzeyleri yosunlarla kaplı olduğundan kayalarda kaygan bir zemin oluşmaktadır. Bu yüzden dikkatli olunması tavsiye edilir. Kanyon içerisinde kayın, gürgen ve orman gülleri bulunmaktadır.
Kanyon, Başiskele'de bulunan yürüyüş parkurları içerisindeki en zor parkurlardan biridir. Bu nedenle rotayı bilen bir uzman ekip eşliğinde gezilmesi tavsiye edilir. Ziyaret edeceklerin yaz mevsimini tercih etmeleri önerilir.
Toplam uzunluğu 10 kilometre olan kanyon, İzmit'e 30 km, Başiskele'ye ise 20 km uzaklıktadır.
Soğukdere Kanyonu
Su kaynağı Sakarya il sınırları içerisinden çıkan Soğukdere Kanyonu, Aytepe'den başlayıp tarihi su kemerinde son bulur. Kanyondaki su kaynağı, Yuvacık Barajı'na dökülen Kirazlıdere'yi oluşturan ana kollardan biridir. Soğukdere Vadisi boyunca yer alan dik kayalık yamaçlar, görsel güzelliğin yanı sıra kaya tırmanışçıları için alternatifler sunmaktadır.
Kanyon, Başiskele'de bulunan yürüyüş parkurları içerisindeki en zor parkurlardan biridir. Bu nedenle rotayı bilen bir uzman ekip eşliğinde gezilmelidir. Ziyaret edeceklerin yaz mevsimini tercih etmeleri önerilir. Toplam uzunluğu 11 kilometre olan kanyon; İzmit'e 30 km, Başiskele'ye 20 km uzaklıktadır.
Müflizdere Kanyonu
Müflizdere Kanyonu 8 kilometrelik uzunluğu ile Kocaeli'nin en önemli kanyonlarından biridir. Kanyonu besleyen dereler Samanlı Dağları'ndan doğar. Kanyona ismini veren Müflizdere; Erikli ve İn Önü Yaylalarından gelen iki kolun Çavuşoğlu Yaylası'na yakın bir mesafede birleşmesiyle oluşur. Bu iki birleşen kol, vadi tabanında Karpuz Çatlatan Deresi ile birleşip Serindere'yi oluşturmakta ve nihayetinde bu derenin suyu Yuvacık Barajı'na can suyu olmaktadır.
Müflizdere Kanyonu'ndaki parkura Serinlik Köyü'nden giriş yapıldıktan 1,5 km sonra su kolları ikiye ayrılmaktadır. Kızkalesi'nin alt tarafından sağa dönüldüğünde, sol tarafta Karpuz Çatlatan Deresi yer almakta; ileriye devam edildiğinde ise eski bir değirmene ulaşılmaktadır. Parkur, kimi bölümlerde dere yolundan çıkıp patikadan ilerlemektedir. Parkur sonunda karşılaşılacak şelaleye ulaşmadan önce, bir diğer güçlü su kaynağının uğultusu duyulabilir. Bu kaynağın sonunda yol bulunmakta fakat kolayca görünmemektedir.
Parkurun sonuna ulaşıldığında ise ziyaretçilerini harika bir şelale karşılar.
Serindere Kanyonu
Başiskele-Kartepe sınırında bulunan Serindere Kanyonu, Kocaeli'nin geçilmesi en zor parkurlarından biridir. Bu nedenle parkurun tamamını geçmek için ileri seviyede dağcılık eğitimi alınmış olması gerekir; kanyon tecrübesi olmayan amatör doğa severlerin mutlaka profesyonel bir rehber eşliğinde ve gerekli ekipmanlarla kanyonu ziyaret etmeleri önerilir. Temmuz ve Ağustos aylarında kanyondaki su en düşük seviyesinde olduğundan, yaz mevsimi bu kanyonu ziyaret etmek için en uygun zamandır.
YUVACIK BARAJI ve HAVZASI
Yuvacık Barajı, Sıcakdere ve Soğukdere kollarının beslediği Kirazdere üzerindedir. Kocaeli ili ve çevresinin içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyacına katkıda bulunmak üzere 1999 yılında hizmete girmiştir. Baraj gövdesi deniz seviyesinden 110 metre yüksekliktedir. Uzunluğu 500 metre olan baraj havzası Bursa-İznik ilçesine kadar uzanmaktadır. OsmanlI'dan günümüze içilebilir su kaynaklarıyla bilinen bölgede bulunan Yuvacık Barajı, Kocaeli'nin turizm açısından potansiyeli en yüksek değeridir.
Ormanlarla kaplı olan Samanlı Dağları'nın Başiskele kesiminde, genellikle dağların yukarı kesimleri iğne yapraklı ağaçlarla, aşağı kısımları geniş yapraklı ağaçlarla örtülü iken, İzmit Körfezi'ne yaklaştıkça Akdeniz ikliminin bitki örtüsüne rastlanmaktadır.
Yörede; noel gülü, siklamen, kardelen, menekşe, çuha çiçeği, çiğdem, öküzgözü, çançiçeği, sütleğen, kantaron gibi çiçek türleri yer alırken, karaçam, porsuk, köknar, kayın, meşe, gürgen, akçaağaç, karaağaç, ıhlamur, kestane, dişbudak, kavak, çınar, kızılağaç, karayemiş ve orman gülü gibi bitki türleri de bulunmaktadır. Yörede dağ çileği de oldukça yaygındır.
Yuvacık Baraj yolu üzerinde bazı yemek tesisleri ve barajın içinde alabalık çiftlikleri bulunmaktadır. Halkının büyük çoğunluğu Karadenizli olan bu yörenin gastronomisi Karadeniz mutfağı üzerine Kuruludur.
Yuvacık Barajı'nın sunduğu eşsiz manzara, Erzincan ve Servetiye yaylalarından izlenebilmektedir. Çamlıktepe'ye çıkıldığında ise büyüleyici Yuvacık Barajı ve İzmit manzaraları kuş bakışı olarak görülebilmektedir. Yuvacık Barajı; Aytepe, Menekşe Yaylası, Soğukpınar Deresi, Kirazdere, Kungul Dağı, Kayaüstü ve daha birçok yerde bulunan yürüyüş parkurlarına yakınlığı ile doğa yürüyüşleri için ideal bir bölgedir. Baraj çevresindeki göl manzarası eşliğinde piknik yapmak hafta sonunu keyiflendirecek aktivitelerden biridir. Dereleri çevreleyen zümrüt yeşili ormanları, sahip olduğu doğal yapısı, bitki örtüsü, yaban hayatı özellikleri ve manzarası ile Yuvacık Barajı ziyaretçilerine eşsiz bir deneyim sunmaktadır. Doğa ve dağ yürüyüşü severlerin vazgeçilmez mekânlarından biri olan Yuvacık Barajı bölgesinde bulunan 1884 tarihli Servetiye Taş Köprüsü de tarih meraklılarının uğrak noktalarındandır.
Düzlük Şelalesi
Kılıçarslan Mahallesi Düzlük mevkiinde yer alan Düzlük Şelalesi tek düşümde 22,5 metre yüksekliğe sahiptir. Osmanlı Dönemi'nde gayrimüslim vatandaşlarca Hadkan Suyu olarak ifade edilen bir mesire yeridir. Şelaleye Düzlük Yolu'ndaki patikadan aşağı doğru gidilerek ya da dere içinden yukarı doğru yürünerek ulaşılabilir.
Müflizdere Şelalesi
Başiskele'nin, Kocaeli'nin ve hatta Marmara bölgesinin en zorlu ve en güzel doğa yürüyüşüne sahip kanyonu olan Müflizdere Şelalesi'nde havuz şeklinde pek çok gölet bulunmaktadır. 8 kilometre uzunluğa sahip olan kanyonun içindeki en büyük şelale Müflizdere Şelalesi'dir. Kanyonun başlangıç noktası, Müflizdere'nin doğduğu yer olan İn önü Yaylası'dır. Rotanın bitiş yeri, Sulardere ve Müflizdere'nin birleşip Serindere'yi oluşturduğu Serindere alabalık çiftliğinin olduğu noktadır. Bu rotayı kullanacak olanlara profesyonel bir ekibin eşlik etmesi önerilir.
Cirbin Ali Mağarası
Başiskele'nin Beşkayalar Tabiat Parkı'nda yer alan Cirbin Ali Mağarası, Kendisinin adı da bir mağaraya verilen Veysel Candan'ın babasının Cirbin olan lakabı ve adından almaktadır. Yöre halkı tarafından 1 km uzunluğunda olduğu belirtilen Cirbin Ali Mağarasında da bolca sarkıt ve dikitler göze çarpar. Damlataş oluşumunun devam ettiği mağaranın yalnızca 100 metrelik kısmına girilebilmiştir.
Parsık Mağarası
Başiskele'nin Aksığın ve Kazandere mahalleleri arasında bulunan Parsık Mağarası'nda sarkıt, dikit, sütun ve soğan şeklindeki damlataşları görülebilmektedir. Yer yer oldukça daralan mağaranın damlataşı oluşumu devam etmektedir. Mağarayı ziyaret etmek için yılın en uygun zamanı yaz mevsimidir. Parsık Mağarası İzmit'e 30 km, Başiskele şehir merkezine ise yaklaşık 20 km uzaklıkta bulunmaktadır.
Soğukpınar Veysel Candan Mağarası
Soğukpınar Veysel Candan Mağarası, yaklaşık 200 metre uzunluğa sahip, çeşitli damlataşı oluşumlarının görüldüğü ve re kristalize kireçtaşları içerisinde oluşan bir mağaradır. İçinde ilerlemenin oldukça zor olduğu mağaranın ilk 100 metresinde küçük bir göl, 200 metrenin sonunda ise 8 metrelik bir şelale bulunmaktadır. Mağaranın yalnızca 50-60 metrelik kısmı görülebilmektedir. Trekking yapmak isteyenler için oldukça uygun bir yer olan Soğukpınar Veysel Candan Mağarası, gizemli atmosferi ve doğal güzellikleri ile eşsiz bir doğa deneyimi sunmaktadır. Başiskele ilçe merkezi yaklaşık 20 km uzaklıktaki Soğuksu mevkiinde bulunan Soğukpınar Veysel Candan Mağarası, Beşkayalar Tabiat Parkı'nda bulunmakta ve Cirbin Ali Mağarası'nın yaklaşık 1 km güneydoğusunda yer almaktadır.